Stanisław August
PONIATOWSKI

Byłem człowiekiem wykształconym, kolekcjonowałem różne dzieła (obrazy, monety, przyrządy astronomiczne), byłem mecenasem sztuki ….

Dąbrówka: Co to znaczy - mecenasem?

Mieszko: Stanisław August był mecenasem sztuki, to znaczy, że opiekował się artystami.

Król: Słynne były moje obiady czwartkowe (organizowane co tydzień), na które zapraszałem pisarzy, poetów, malarzy, aktorów.

Dąbrówka: Dzieci czasami chodzą na obiady niedzielne do babci….

Mieszko: Obiady czwartkowe (organizowane latem w Łazienkach Królewskich, zimą na Zamku Królewskim w Warszawie) były tzw. ucztami dla duszy. To właśnie na nich rozmawiano na tematy związane ze sztuką, omawiano nowe utwory literackie.

Dąbrówka: Chwileczkę, chyba źle usłyszałam. W łazienkach?

Król: Tak, Łazienki Królewskie to moja letnia rezydencja, wspaniały zespół pałacowo-architektoniczny.

Nazwa sięga czasów, kiedy właścicielem terenów Ujazdowa był marszałek wielki koronny Stanisław Herakliusz Lubomirski, na polecenie którego wybudowano pawilon ogrodowy - Łaźnię.

Właśnie w Łazienkach znajdują się: Pałac na Wyspie – zgromadziłem w nim kolekcję obrazów wielkich mistrzów malarstwa europejskieg, Biały Domek , Pałac Myślewicki, Stara Pomarańczarnia , która w swym wnętrzu mieściła wspaniały teatr, zwany Teatrem Stanisławowskim.

Ogrodnikom zleciłem pracę nad parkiem – ogrodem, na wzór ogrodu francuskiego i angielskiego. Mogę się pochwalić, że mój ogród jest jednym z najpiękniejszych w Europie.

Dąbrówka: Ojej, w głowie mi się kręci od tych nazw.

Mieszko: Król zapomniał powiedzieć, że za jego rządów rozpoczął działalność Teatr Narodowy (aktorzy grali po polsku i utrzymywali się z grania), założono Szkołę Rycerską (inaczej Korpus Kadetów) w Warszawie,  która była przeznaczona dla uboższej młodzieży szlacheckiej; zadaniem szkoły było przygotowanie młodzieży do służby wojskowej, obywatelskiej i dworskiej.

Król: Tak, to prawda… Przeprowadziłem także reformę monetarną - otwarto mennicę państwową.

Dąbrówka: Co to jest mennica?

Król: Mennica to zakład, w którym bite (inaczej mówiąc produkowane) są monety oraz medale, ordery i pieczęcie z godłem państwowym.

Z grzywny kolońskiej miano odtąd wybijać 80 złotych, a złoty dzielił się na 4 grosze srebrne lub 30 miedzianych. Talar równy był 6 złotym, a dukat 16,75 złotego. Z obiegu wycofano wszystkie monety obce.

Dąbrówka: Ojej, czuję się jak w banku…A co jeszcze zawdzięczamy królowi Stasiowi?

Mieszko: Z jego inicjatywy założono tygodnik „Monitor“. Pismo nawołujące m.in. do przeprowadzenia zmian społecznych w Polsce oraz poprawy obyczajów.   Stanisław August Poniatowski przeprowadził także reformę szkolnictwa. 14 października 1773 roku powołał do życia Komisję Edukacji Narodowej (KEN). Można powiedzieć, ze KEN to było pierwsze w Europie ministerstwo szkolnictwa. Komisja przejęła szkoły po zakonie jezuitów i unowocześniła system nauczania.

Dąbrówka: Na pamiątkę tego wydarzenia Polacy obchodzą, właśnie 14 października,  Dzień Edukacji Narodowej.

Mieszko: A  kiedy Czesi mają takie święto?

Dąbrówka: Oczywiście 28 marca - w tym dniu urodził się Jan Amos Komeński.

Mieszko: Brawo!  My tu się cieszymy, a król taki smutny. Dlaczego?

Król: Nie pomogły reformy memu krajowi, nie...

Mieszko: Królu, a uchwalenie Konstytucji 3 maja?

Król:  To była konstytucja druga w świecie (po amerykańskiej) i pierwsza w Europie.Niezwykłe wydarzenie, a jaka radość wśród reformatorów….. Za późno jednak, za późno....

Dąbrówka: Dlaczego?

Mieszko: Sejm Wielki, który obradował aż cztery lata i uchwalił konstytucję, nie uchronił państwa polskiego od wielkiego nieszczęścia, jakim były rozbiory.

Król: Te daty śnią mi się po nocach… Pierwszy, drugi i trzeci rozbiór Polski.

Dąbrówka: Rozbiory? Nie rozumiem, co to znaczy?

Mieszko: Rosja, Prusy i Austria powolutku odrywały część ziemi i włączały je do swoich państw. W drugim rozbiorze uczestniczyły tylko Rosja i Prusy. Trzeciego rozbioru, już ostatecznego, dokonały znowu trzy państwa.

Król: Polska zniknęła z mapy świata na 123 lata…

Dąbrówka: Dlaczego król temu nie zapobiegł?

Mieszko: No właśnie, dlaczego?

Król: Nie wiem, ufałem Rosji i carycy Katarzynie II, którą bardzo, bardzo lubiłem. Poza tym wprowadzono reformy zbyt późno, szlachta wcześniej miała zbyt wiele praw i przywilejów, które przyczyniły sie do upadku Rzeczpospolitej.

Dąbrówka: Słyszałam kiedyś, że król ograniczył liberum veto, ale to nie podobało się szlachcie.

Król: W kraju źle się działo, a ja tak bardzo się starałem. Rozmawiałem na ten temat z carycą Katarzyną II.

Mieszko: No właśnie, król ją bardzo lubił, nie umiał przy niej mieć swojego zdania…niestety…

Dąbrówka: Teraz wiem, dlaczego ostatni polski król jest postacią kontrowersyjną.

Dąbrówka: Słyszę znaną melodię

Mieszko: To "Mazurek Dąbrowskiego" - powstał właśnie wtedy, gdy Polski nie było na mapach.

Ta melodia zagrzewała do walki o niepodległą Ojczyznę, dodawała otuchy i nadziei, że kiedyś będzie wolna Polska. Dlatego też właśnie "Mazurek Dąbrowskiego" wybrano na hymn Polski.

Dąbrówka: Skąd wzięli się  Polacy we Włoszech?

Mieszko: W skład legionów wchodzili żołnierze, którzy u boku wojsk francuskich chcieli wywalczyć  wolną Ojczyznę. Z "Pieśnią Legionów Polskich we Włoszech" związane są dwie osoby: generał Jan Henryk Dąbrowski oraz Józef Wybicki, autor pieśni. Wybicki był wybitnym politykiem, publicystą i literatem oraz prawnikiem.