Dąbrówka: W 1370 roku umarł ostatni król z dynastii Piastów – Kazimierz Wielki, który nie miał męskiego dziedzica. Rządy po nim objął jego siostrzeniec, król Ludwik Węgierski, prawda?
Mieszko: Masz rację, Dąbrówko! Po śmierci Kazimierza Wielkiego tron w Polsce zgodnie z wcześniejszą umową objął Ludwik Węgierski. Król ten jednak nie znalazł powszechnego uznania w Polsce. Po jego śmierci i dwóch latach bezkrólewia, w 1384 roku na tronie polskim zasiadła jego najmłodsza córka - Jadwiga (pierwotnie narzeczona księcia austriackiego Wilhelma Habsburga).
Dąbrówka: Ile lat miała Jadwiga, gdy przybyła do Polski?
Mieszko: Jadwiga miała zaledwie dwanaście lat. W 1386 roku poślubiła 38-letniego księcia litewskiego Jagiełłę, który w tym samym roku na chrzcie przyjął imię Władysław. Koronacja Władysława Jagiełły na króla Polski rozpoczęła epokę panowania nowej dynastii – dynastii Jagiellonów.
Dąbrówka: Jadwiga wychodząc za mąż miała tylko czternaście lat - była królową, która musiała troszczyć się o losy kraju.
Mieszko: Jadwiga była królem Polski, ponieważ zgodnie z polskim prawem tron mógł być dziedziczony tylko przez króla.
Dąbrówka: Ale to skomplikowane!
Mieszko: To się tylko tak wydaje...Spróbuję Ci wszystko wyjaśnić. Na państwo polskie często napadały różne pogańskie plemiona, zagrożeniem byli także Krzyżacy, sprowadzeni w 1226 roku przez Konrada Mazowieckiego, którzy budowali zamki na terenach zabranych Polakom. Krzyżacy zagrażali nie tylko Polakom, ale i Litwie. Poprzez małżeństwo Jagiełły z Jadwigą oraz chrzest Władysława doszło do ochrzczenia całego narodu litewskiego. Krzyżacy nie mieli już powodu, by napadać na Litwę, którą uważali za kraj pogański. W wyniku połączenia Polski z państwem litewsko-ruskim powstało silne państwo, które mogło stawić czoło Krzyżakom.
Dąbrówka: Nie przepadam za Krzyżakami...
Mieszko: Rycerze zakonu krzyżackiego, którego siedzibą był Malbork, myśleli, że zdołają rozerwać związek Polski z Litwą. Kiedy jednak Litwa znalazła się w śmiertelnym niebezpieczeństwie, Polska stanęła w jej obronie i dlatego zakon krzyżacki wypowiedział Polsce wojnę. Władysław Jagiełło wiedział, że musi dojść do wojny, dlatego solidnie się do niej przygotowywał. Ponad dwa lata robiono zapasy solonego mięsa dla armii. W 1410 roku Jagiełło władał krajem znakomicie przygotowanym na czekające go starcie ze śmiertelnym wrogiem – Krzyżakami.
Dąbrówka: Gdzie miała miejsce decydująca bitwa?
Mieszko: Armia krzyżacka pod dowództwem wielkiego mistrza Ulricha von Jungingena stanęła 14 lipca 1410 roku pod wsią Grunwald. Rycerze zakonu krzyżackiego zostali ustawieni na otwartej przestrzeni, Jagiełło z wojskiem czekali w lesie. Król Jagiełło chciał zmęczyć wrogów, którzy stali na słońcu. Wielki mistrz wysłał do Władysława heroldów, którzy przynieśli mu dwa miecze, oświadczając, iż wielki mistrz pragnie zachęcić go do walki. Jagiełło wziął miecze i powiedział słynne zdanie: "Mieczów mamy pod dostatkiem, ale i te weźmiemy". 15 lipca 1410 roku rozpoczęła się bitwa pod Grunwaldem. Toczyła się krwawa walka, która skończyła się zwycięstwem wojsk pod dowództwem Władysława Jagiełły. Potęga militarna zakonu została złamana - poległ wielki mistrz, prawie cała starszyzna zakonu oraz większość rycerzy.
Dąbrówka: Pokonanie Krzyżaków rozsławiło państwo polskie w Europie?
Mieszko: Tak, ale Polacy nie do końca wykorzystali to zwycięstwo, ponieważ nie zdobyli siedziby Krzyżaków – Malborka. Nie odebrano też zakonowi zagrabionych przez Krzyżaków ziemi.
Dąbrówka: Pomimo tego Polska w czasach panowania Jagiellonów stała się jednym z największych i najpotężniejszych państw w Europie.
Zapamiętaj!
Władysław Jagiełło - przyjął chrzest, ożenił się z Jadwigą, a potem koronował się na króla Polski.
Klejnoty królowej Jadwigi zostały przeznaczone na odnowę i rozbudowę Akademii Krakowskiej.
15 lipca 1410 roku - bitwa po Grunwaldem
Rycerstwo Jagiełły śpiewało podczas bitwy pod Grunwaldem starą pieśń „Bogurodzicę“, która pełniła rolę pierwszego hymnu polskiego.
Bogurodzica, dziewica,
Bogiem sławiena Maryja!
U twego syna, Gospodzina,
matko zwolena Maryja!
Zyszczy nam, spuści nam.
Kirielejson.
Twego dziela Krzciciela, bożyce,
Usłysz głosy, napełni myśli człowiecze.
Słysz modlitwę, jąż nosimy,
A dać raczy, jegoż prosimy,
A na świecie zbożny pobyt,
Po żywocie rajski przebyt.
Kirielejson.
Królewna Jadwiga, córka Ludwika Węgierskiego przybyła do Polski jako młodziutka dziewczyna. Był to dla niej kraj obcy, bo urodziła się i wychowała na Węgrzech. W Krakowie dowiedziała się, że ma wyjść za mąż za wielkiego księcia Litwy. Słyszała o nim, że jest o wiele starszy od niej, pomimo tego zgodziła się zostać jego żoną. Rządzenie państwem pozostawiła mężowi, a sama zajęła się sprawami ludu - pomagała potrzebującym, zakładała szpitale, fundowała kościoły. Królowa Jadwiga zmarła mając zaledwie 25 lat, wcześniej wydając na świat córkę, która zmarła trzy tygodnie po porodzie. Wspomnieć należy, że Jadwiga zapisała w testamencie swoje klejnoty na odnowienie i rozbudowanie Akademii Krakowskiej. Król Władysław Jagiełło spełnił jej życzenie. W dowód wdzięczności odnowiona uczelnia krakowska nosi nazwę: Uniwersytet Jagielloński.
W 1434 roku sędziwy król Jagiełło jadąc na Ruś, zatrzymał się w zamku w Gródku. Miasteczko było ciche i małe, otoczone lasami i rozległymi stawami rybnymi. Pewnej nocy król usłyszał śpiew słowików i zasłuchał się. Snuł wspomnienia. Nie spostrzegł, że minęła północ i bardzo się ochłodziło. Następnego dnia król nie wstał z łoża, leżał przeziębiony, miał gorączkę. Lekarze nie mogli mu już pomóc, umarł w wieku 83 lat.
0 | 800 | 900 | 1000 | 1100 | 1200 | 1300 | 1400 | 1500 | 1600 | 1700 | 1800 | 1900 | 2000 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
I-VIII wiek | IX wiek | X wiek | XI wiek | XII wiek | XIII wiek | XIV wiek | XV wiek | XVI wiek | XVII wiek | XVIII wiek | XIX wiek | XX wiek | XXI wiek |