Kazimierz WIELKI

Mieszko:  Czy wiesz, który król był ostatnim władcą z dynastii Piastów?

Dąbrówka:  Tyle jest tych królów, chyba wszystko mi się pomyliło...

Mieszko: Książę Kazimierz (syn Władysława Łokietka) w 1333 roku objął władzę po ojcu i koronował się w Krakowie na króla. Odziedziczył Polskę słabą i wyniszczoną wojnami, musiał więc zapewnić krajowi pokój, ale chciał też odzyskać tereny uprzednio należące do Polski. Nie udało mu się odebrać Śląska, który został pod panowaniem  królów czeskich. Papież kazał natomiast  Krzyżakom oddać Kujawy i ziemię dobrzyńską, wcześniej zabrane podstępnie Polakom. Na mocy testamentu Kazimierz otrzymał także Ruś Halicką (chociaż nie obyło się to bez przelewu krwi),  dzięki czemu opanował drogi handlowe na wschód i gospodarka mogła się rozwijać.

Dąbrówka: W jaki sposób król Kazimierz rządził krajem?

Mieszko: Król Kazimierz zasłynął również jako budowniczy, ponieważ zakładał  nowe miasta, a stare obwarowywał murami.  Pod Krakowem powstało wtedy miasto, które otrzymało nazwę od imienia króla - Kazimierz, będące później dzielnicą Krakowa. Król wzniósł także na granicach państwa ponad pięćdziesiąt  zamków, by wzmocnić system obronny kraju. W czasie pokoju zamki były rezydencjami władcy, gdy dochodziło do wojny, broniły  granic państwa i dawały schronienie okolicznej ludności. Warto dodać, że do obiegu wprowadzono nową monetę - grosz srebrny. Król wspomagał również budowę kościołów. Dbał o dobrobyt mieszczan. Był opiekunem ludzi ubogich, dlatego nazywano go "królem chłopów". W czasach  panowania  króla Kazimierza stworzono  prawo, według którego w całym królestwie wszystkich mieszkańców sądzono jednakowo.

Dąbrówka:   Kazimierz był sprawiedliwym i mądrym królem, prawda?

Mieszko:   Oczywiście!  Właśnie dlatego jako jedyny król otrzymał przydomek "Wielki".  Król Kazimierz Wielki był dobrym dyplomatą, dlatego nie prowadził wojen, ale rozwijał państwo poprzez zawieranie umów międzynarodowych. Król chciał także, aby jego poddani byli  ludźmi mądrymi i wykształconymi.  W 1364 roku założył w Krakowie  Akademię Krakowską, najstarszą uczelnię na ziemiach polskich.

Dąbrówka: Współczesna nazwa tej uczelni to Uniwersytet Jagielloński, prawda? 

Mieszko:  Masz rację, Dąbrówko!  Warto dodać, że Kazimierz Wielki często zapraszał do Krakowa wybitnych ludzi. Odwiedził go m.in. cesarz i król czeski – Karol IV. Uroczystości i turnieje odbywały się na Wawelu. Do historii przeszła uczta, która miała miejsce u bogatego kupca Mikołaja Wierzynka. Biesiadnicy na długo zapamiętali wspaniałe przyjęcie, na które przybyli najważniejsi władcy ówczesnej Europy. Do dzisiaj na Rynku w Krakowie istnieje restauracja „Wierzynek“.

Dąbrówka:   Dlaczego Kazimierz Wielki był ostatnim królem z dynastii Piastów?

Mieszko: Pomimo, że Kazimierz Wielki  był aż czterokrotnie żonaty, nie doczekał się syna, który mógłby odziedziczyć po nim tron. Był ostatnim władcą z dynastii piastowskiej, która wymarła po mieczu – bez potomka męskiego. Po śmierci Kazimierza Wielkiego (w 1370 r.) tron polski otrzymał, na mocy testamentu, węgierski król Ludwik. Ten władca jednak rzadko przebywał w Polsce, dlatego w Krakowie władzę sprawowała matka Ludwika, siostra Kazimierza Wielkiego - Elżbieta Łokietkówna.  Należy dodać, że dwunastoletnie rządy Ludwika nie należały do szczęśliwych.

Dąbrówka:   O jakim królu mówi przysłowie: "Zastał Polskę drewnianą a zostawił murowaną"?

Mieszko:   Nie ulega wątpliwości, że  w tym przysłowiu jest mowa o Kazimierzu Wielkim.

Akademia
Krakowska

Zapamiętaj!