Lech Wałęsa

Dąbrówka: Wczoraj kupiłam sobie fajny długopis - najnowszy krzyk mody - ze świecącym wkładem.

Mieszko: Ładny, ale nic nadzwyczajnego. Widziałem kiedyś długopis, który zmienił historię Polski i zapoczątkował zmiany w Europie.

Dąbrówka: Długopis?

Mieszko: Tak, 40-centymetrowy czerwony długopis, z wizerunkiem papieża Jana Pawła II, był uczestnikiem ważnych spotkań w latach osiemdziesiątych.

Dąbrówka: Jakich spotkań?

Mieszko: W spotkaniach zwanych Porozumieniami Sierpniowymi uczestniczyła delegacja robotników z przedstawicielami ówczesnej władzy komunistycznej.

Dąbrówka: Pamiętam….po II wojnie światowej w Polsce zaczęła rządzić tylko jedna partia – komunistyczna. Partia ta chciała mieć wpływ na wszystkich ludzi mieszkających w Polsce, dlatego ograniczała wolność obywateli. Wprowadzono cenzurę, czyli ograniczono wolność słowa - nie można było publicznie głosić swoich poglądów, jeżeli różniły się z ustanowionymi przez partię. Ludzi, którzy się z tym nie zgadzali, szykanowano, zamykano w więzieniach.

Mieszko: No właśnie…To były trudne czasy. Polacy jednak, tak bardzo kochający wolność, nie poddawali się. Kilkakrotnie występowali przeciwko niesprawiedliwości, chcieli po prostu żyć normalnie. Dość mieli telefonów na podsłuchu; ludzi (agentów), którzy śledzili każdy krok, każde spotkanie. Poza tym chcieli poszanowania godności człowieka i jego pracy.

Dąbrówka: Nie wyobrażam sobie sytuacji, że ktoś chodzi za mną krok w krok. To straszne.

Mieszko: Jakiekolwiek formy protestu były przez rządzących tłumione. W historii Polski warto pamiętać o wydarzeniach, które miały miejsce w latach: 1956, 1968, 1970, 1976. Wtedy przeciwko sytuacji w kraju wystąpili ludzie wywodzący się z różnych środowisk (robotnicy, studenci, chłopi). Władzy nie podobało się to, że ludzie domagali się swoich praw: poprawienia warunków życia, wolności słowa, uwolnienia więźniów politycznych - dlatego też takie manifestacje tłumiono za pomocą milicji i wojska.

Dąbrówka: Czy w czasie tych wydarzeń ktoś zginął?

Mieszko: Niestety tak….Na przykład w roku 1970 zginęło czterdzieści pięć osób, ponad tysiąc zostało rannych, kilka tysięcy zatrzymano. Dwa lata wcześniej aresztowano studentów, którzy walczyli o wolność słowa; zmuszono do wyjazdu (na stałe z kraju) ponad 20 tys. polskich Żydów, których obwiniano o podsycanie do buntu studentów.

Dąbrówka: Rzeczywiście to były dziwne czasy…

Mieszko: W dodatku w sklepach często brakowało podstawowych produktów, stało się w kolejkach, wprowadzono kartki żywnościowe czyli wydzielano każdej osobie ilość produktów, które mogła kupić.

Dąbrówka: Nie lubię stać w kolejkach w supermarkecie.

Mieszko: Wtedy nie było takich sklepów.

Dąbrówka: Dziwne czasy….

Mieszko: Polacy zaczęli sprzeciwiać się władzy poprzez nielegalne wydawnictwa. Polegało to na tym, że drukowano i czytano książki, które były zakazane przez władzę. W fabrykach, stoczniach zaczęto zakładać związki zawodowe, które broniły pracowników. Koniec lat siedemdziesiątych przyniósł wielką radość narodowi polskiemu, ponieważ w 1978 roku Polak pochodzący z Wadowic, Karol Wojtyła, został papieżem.

Dąbrówka: Jaki to miało związek z sytuacją w Polsce?

Mieszko: Rok później miała miejsce pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II (takie imię przyjął papież) do ojczyzny, pielgrzymka ta obudziła nadzieję na zmianę życia Polaków. Ludzie zauważyli, że razem stanowią siłę, która może wpłynąć na rządzących krajem. W roku 1980 powstał Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” (NSZZ „Solidarność”), którego przewodniczącym był Lech Wałęsa.

Dąbrówka: Czy ten pan nie został później prezydentem?

Mieszko: Masz rację, ale wcześniej właśnie Lech Wałęsa uczestniczył w strajku w Stoczni Gdańskiej. Zwolnienie ze stoczni Anny Walentynowicz, której pozostało pięć miesięcy do emerytury, było impulsem do rozpoczęcia strajku. Celem było wstrzymanie produkcji w zamian za przywrócenie niesłusznie zwolnionej pracownicy oraz poprawienie sytuacji finansowej robotników.

Dąbrówka: Czy stoczniowcy się bali?

Mieszko: Tego nie wiem, ale wiem na pewno, że między ludźmi istniała więź, która dodawała im siły. Na bramie stoczni powieszono zdjęcie Jana Pawła II, rodziny przychodziły pod bramę i wspierały swoją obecnością strajkujących.

Dąbrówka: No i co było dalej?

Mieszko: Stoczniowcy byli tak wytrwali w swych żądaniach, że doprowadziło to do podpisania Porozumień Sierpniowych.

Dąbrówka: Tym dużym długopisem?

Mieszko: Tak, tym długopisem podpisywał się właśnie Lech Wałęsa.

Dąbrówka: No i co było dalej?

Mieszko: Zmiany wprowadzone w sierpniu nie podobały się władzy komunistycznej, która nie chciała tak daleko idących reform. W dodatku Związek Radziecki naciskał na komunistów, żeby rozwiązali sytuację w Polsce. 13 grudnia 1981 roku w Polsce wprowadzono stan wojenny, który trwał do 22 lipca 1983 roku.

Dąbrówka: To brzmi jak wojna…

Mieszko: Prawie. Stan wojenny ogłosił w telewizji generał Wojciech Jaruzelski. W nocy aresztowano działaczy opozycji, których następnie internowano czyli zamknięto w miejscach odosobnienia. Na ulicach pojawiły się czołgi, wprowadzono godziny milicyjne, patrole milicji i żołnierzy legitymowały ludzi na ulicach, podsłuchiwano rozmowy telefoniczne.

Dąbrówka: A jak zareagowali zwykli ludzie?

Mieszko: Jedni się przestraszyli, inni walczyli, strajkowali. 16 grudnia1981 w trakcie protestów w kopalni Wujek zastrzelono 9 górników.

Dąbrówka: Polacy walczyli z Polakami?

Mieszko: Niestety tak, do tego doprowadziły rządy komunistów.

Dąbrówka: A co się stało z Lechem Wałęsą?

Mieszko: Lecha Wałęsę internowano, zwolniono go dopiero w listopadzie 1982 roku. Po zwolnieniu z internowania Lech Wałęsa był przez cały czas inwigilowany przez agentów, którzy wiedzieli o każdym jego kroku.

Dąbrówka: To straszne!

Mieszko: Wyobraź sobie, że w 1983 roku Komitet Noblowski ogłosił decyzję o przyznaniu Lechowi Wałęsie Pokojowej Nagrody Nobla.  W imieniu laureata nagrodę odebrała żona Danuta z synem Bogdanem, ponieważ władze zakazały wyjazdu za granicę przewodniczącemu „Solidarności”.

Dąbrówka: To dobrze, że świat docenił odwagę Lecha Wałęsy. Przecież ryzykował własnym życiem i życiem swojej rodziny.

Mieszko: Zgadzam się z Tobą. A wiesz, że w roku 1980 literacką Nagrodę Nobla otrzymał polski poeta Czesław Miłosz?

Dąbrówka: Dostał Nobla w tak ważnym dla Polaków czasie?

Mieszko: Tak, w dodatku był poetą, którego twórczość władze komunistyczne zakazały drukować - był objęty cenzurą. Powinnaś wiedzieć, że Czesław Miłosz urodził się (w 1911roku) na terenach dzisiejszej Litwy, w polskiej rodzinie. Jako dziecko widział rewolucję w Rosji oraz I wojnę światową, w czasie II wojny światowej przebywał w Warszawie, potem ukrywał się pod Krakowem. Po wojnie pracował nawet w dyplomacji, w ówczesnym rządzie, ale w 1951 roku poprosił Francję o udzielenie azylu politycznego, gdyż nie zgadzał się z władzami komunistycznymi. Komuniści uznali go za zdrajcę, zakazali drukowania jego utworów. Miłosz wyjechał do USA i tam został wykładowcą literatur słowiańskich na uniwersytecie w Berkeley.

Dąbrówka: Czy kiedykolwiek odwiedził rodzinne strony?

Mieszko: Było to możliwe dopiero pięćdziesiąt lat po opuszczeniu Litwy. Pod koniec życia Czesław Miłosz osiadł w Krakowie i został pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce w Krakowie, tuż obok Wawelu.

Dąbrówka: W ten sposób oddano cześć wielkiemu poecie…