Maria Skłodowska - Curie

Dąbrówka: Świetna była ta przejażdżka na rowerach…

Mieszko: Tak, zgadzam się z Tobą w stu procentach.

Dąbrówka: To brzmi jakoś naukowo…

Mieszko: Mam dla Ciebie zagadkę. Co mają wspólnego rower i dynamit?

Dąbrówka: Nie mam pojęcia! Proszę o malutką podpowiedź.

Mieszko: Szkoła, uniwersytet, Francja, naukowiec, wynalazca….

Dąbrówka: Mieszku, to brzmi jeszcze bardziej naukowo.

Mieszko: No dobrze, nie będę Cię dłużej trzymał w niepewności. Rower był ulubionym środkiem lokomocji Marii Skłodowskiej - Curie, wielkiej polskiej uczonej, która jest dwukrotną laureatką Nagrody Nobla. Nagrodę tę ufundował naukowiec Alfred Nobel, który wynalazł dynamit. W swoim testamencie wszystkie pieniądze przeznaczył na ufundowanie nagród w dziedzinie fizyki, chemii, fizjologii, medycyny, literatury oraz tzw. pokojową.

Dąbrówka: Aha! Nagroda Nobla zawdzięcza swoją nazwę wynalazcy dynamitu. A kim była ta pani Maria?

Mieszko: Maria Skłodowska - Curie była wybitną uczoną, która urodziła się w Warszawie. Było to jednak w czasach, gdy Polski nie było na mapach świata.

Dąbrówka: Po rozbiorach?

Mieszko: Tak, właśnie wtedy (w roku 1867) urodziła się Mania (tak była nazywana przez najbliższych). Mała Marysia pochodziła z nauczycielskiej rodziny, jej tata i dziadek byli nauczycielami, a mama prowadziła tak zwaną pensję czyli szkołę dla dziewcząt.

Dąbrówka: Dziewczyny nie uczyły się razem z chłopcami?

Mieszko: Nie było mowy o wspólnej nauce, poza tym dziewczęta nie miały dostępu do wszystkich szkół, mogły jedynie być na pensji, gdzie uczyły się dobrych manier, języków obcych i podstaw przedmiotów przyrodniczych.

Dąbrówka: A gdy jakaś kobieta marzyła o pracy naukowej, gdzie się uczyła?

Mieszko: W tamtym czasie istniała taka możliwość we Francji. Na ziemiach zajętych przez zaborców panie nie mogły studiować.

Dąbrówka: To w jaki sposób Maria Skłodowska została naukowcem?

Mieszko: Marysia świetnie się uczyła i marzyła o studiach. Razem ze starszą siostrą Bronisławą wymyśliły plan, zgodnie z którym najpierw do Paryża wyjechała Bronisława, Mania w tym czasie pracowała jako guwernantka czyli nauczycielka dzieci ze szlacheckich domów. Po kilku latach do Paryża wyjechała Maria i rozpoczęła studia na Sorbonie - bardzo znanym francuskim uniwersytecie).

Dąbrówka: A co studiowała?

Mieszko: Maria studiowała fizykę i matematykę.

Dąbrówka: O, to niezwykłe.

Mieszko: W tamtych czasach rzeczywiście było mało spotykane, aby kobiety studiowały, a wybór ścisłych kierunków to była rzadkość.

Dąbrówka: Co było dalej?

Mieszko: Po studiach Maria wyszła za mąż za francuskiego fizyka Piotra Curie, z którym wspólnie pracowała w laboratorium. W roku 1903 małżeństwo Curie otrzymało Nagrodę Nobla za odkrycie zjawiska promieniotwórczości. Nagrodę wtedy otrzymał także inny francuski uczony Henry Becquerel.

Dąbrówka: A jak wyglądała ta nagroda?

Mieszko: Laureaci otrzymali złoty medal i dyplom oraz wysoką kwotę pieniędzy, którą przeznaczyli na kontynuowanie badań naukowych.

Dąbrówka: Nie przestali pracować? Przecież stali się sławni i bogaci, prawda?

Mieszko: Maria Skłodowska-Curie i Piotr Curie pracowali jeszcze bardziej, nauka była ich pasją - po prostu robili to, co lubili. Niestety ich wspólne życie przerwała tragiczna śmierć Piotra (zginął pod kołami powozu). Maria została sama z dwiema malutkimi córeczkami: Ireną i Ewą. Nie przerwała jednak pracy zawodowej, co więcej, została pierwszą kobietą wykładającą na Sorbonie.

Dąbrówka: To były rzeczywiście dziwne czasy, dzisiaj kobiety są przecież profesorami.

Mieszko: Tak, świat pod tym względem bardzo się zmienił… A wiesz, że Maria Skłodowska – Curie oprócz wykładów na uczelni prowadziła badania naukowe? Praca w laboratorium bardzo się opłaciła, pani Maria odkryła dwa pierwiastki chemiczne: polon i rad, za co w 1911 roku otrzymała Nagrodę Nobla z chemii. Nazwa polon pochodzi od nazwy Polski, którą Maria tak bardzo kochała. Rad natomiast jest pierwiastkiem promieniotwórczym, który uwalnia promieniowanie. Niezwykłe w postaci Marii jest to, że do tej pory jest jedyną osobą, której przyznano dwie Nagrody Nobla, w dwóch dziedzinach naukowych. Poza tym jest pierwszą Polką, która otrzymała to wyróżnienie.

Dąbrówka: Czy Maria Skłodowska – Curie wróciła do Polski?

Mieszko: Na stałe mieszkała we Francji, która stała się jej drugą ojczyzną, jednak ciągle utrzymywała kontakty z Polską - przyjeżdżała z córkami do Polski, uwielbiała odpoczywać w Tatrach (tutaj mieszkała jej siostra), założyła instytut radowy w Warszawie, by Polacy mogli uczestniczyć w badaniach naukowych. Jako dwukrotna noblistka stała się znana na całym świecie, często podróżowała, dwa razy była nawet w USA, spotykała się z królami, prezydentami państw.

Dąbrówka: Można powiedzieć, że była gwiazdą?

Mieszko: Nie, ponieważ pomimo tak wielkich sukcesów naukowych pozostała skromną, miłą panią. Na dodatek, w czasie I wojny światowej nie prowadziła badań naukowych, ale pomagała leczyć rannych wykonując prześwietlenia.

Dąbrówka: Nie tylko mądra, ale także odważna ta pani Maria…

Mieszko: Tak, to była wyjątkowa osoba. Właśnie dlatego w 1995 roku powtórnie pochowano ją w paryskim Panteonie jako jedyną kobietę i jedyną osobę, która urodziła się poza Francją.

Dąbrówka: Czy ja dobrze zrozumiałam? Maria Skłodowska - Curie była pierwszą Polką, która otrzymała Nagrodę Nobla? Kim w takim razie była druga pani? A może było ich więcej?

Mieszko: W 1996 roku laureatką literackiej Nagrody Nobla została Wisława Szymborska – poetka.

Dąbrówka: Czy są wśród laureatów tej ważnej nagrody jacyś panowie, którzy pochodzą z Polski?Mieszko: Ależ oczywiście! W 1905 roku Nagrodę Nobla otrzymał polski pisarz Henryk Sienkiewicz, autor takich książek jak np.: „Quo vadis”, „W pustyni i w puszczy”, „Krzyżacy”, „Pan Wołodyjowski”, „Potop”, „Ogniem i mieczem”.

W roku 1924 Nagrodę Nobla przyznano także pisarzowi z Polski - był to Władysław Stanisław Reymont, który jest autorem powieści „Chłopi”, „Ziemia obiecana”.

W roku 1980 Nagrodę Nobla otrzymał pisarz i poeta Czesław Miłosz. Napisał między innymi takie utwory jak: „Zniewolony umysł”, „Dolina Issy”, „Rodzinna Europa”.

W roku 1983 Pokojową Nagrodę Nobla otrzymał Lech Wałęsa, który w latach osiemdziesiątych stał na czele strajkujących robotników, walczących o swoje prawa. Warto dodać, że Lech Wałęsa został politykiem i pierwszym w powojennej Polsce prezydentem.

Dąbrówka: Ile dat, ile nazwisk…..

Mieszko: Nie musisz pamiętać od razu wszystkich dat, ważne, abyś kojarzyła te osoby z Nagrodą Nobla.

Dąbrówka: Jedno zapamiętałam od razu... Maria Skłodowska – Curie dwa razy otrzymała Nagrodę Nobla z fizyki i chemii.

Mieszko: Cóż za pamięć, Dąbrówko!!!