Język polski
JAKI JEST ORZECH DO ZGRYZIENIA?
„Twardy orzech do zgryzienia“. Tak właśnie brzmi poprawnie związek frazeologiczny. Odwołujemy się bowiem do cechy orzecha, czyli jego twardości. Inne formy jak „Ciężki orzech do zgryzienia“ to błąd frazeologiczny. Sens tego frazeologizmu „twardy orzech do zgryzienia“ jest zrozumiały: jeżeli łupina orzecha jest twarda, to trudności sprawia nam jej rozgryzienie i dotarcie do smacznego miąższu. Dlatego właśnie owa twardość sprawia nam problemy z jego rozłupaniem, a nie ciężar. Związek frazeologiczny „twardy orzech do zgryzienia“ oznacza tyle, co problem skomplikowany, trudny do rozwiązanie. Bliżej na ten temat np. „Słownik języka polskiego” pod red. W. Doroszewskiego”.
POSTSCRIPTUM
Postscriptum (PS) to inaczej tekst napisany po jakimś tekście właściwym, swego rodzaju dopisek umieszczony na końcu, czyli po podpisie autora np. listu. Rzeczownik ten to zrost używanego również łacińskiego wyrażenia przyimkowego post scriptum (P.S.). Oznaczany jest skrótowcem „PS”, przy którym w języku polskim (w przeciwieństwie do języka łacińskiego) nie stawia się kropek. Słowniki ortograficzne podają jedynie pisownię PS, bez kropek. Natomiast słowniki mniej „doktrynalne”, a bardziej liczące się z życiem, jak Inny słownik języka polskiego czy też Słownik skrótów i skrótowców PWN, podają oboczną postać P.S., z dwiema kropkami. Dodać należy, że zwyczajowo po dopisku umieszcza się inicjał imienia lub nazwiska. Warto też dodać, że w przypadku wielokrotnego użycia post scriptum powtarza się początkową literę „P”. I tak drugi dopisek to PPS (post post scriptum), trzeci to PPPS (post post post skriptum) itd. W dosłownym tłumaczeniu post scriprum oznacza „po liście”, „po piśmie”.
JAN KUBICZEK
PORT
Według słowników jest to „obszar przybrzeżny przeznaczony dla postoju statków; miasto nadbrzeżne, w którym jest także miejsce dla postoju statków; wyznaczone miejsce, wyposażone
w odpowiednią infrastrukturę, umożliwiające załadunek i wyładunek statków wodnych”. Oprócz tego podstawowego znaczenia spotkać dziś możemy inne, np.: port lotniczy, a więc port przeznaczony dla samolotów, helikopterów i innych statków powietrznych. Potocznie określamy tak miasto
z portem. Natomiast w informatyce jest to miejsce w urządzeniu do podłączenia innych urządzeń. Wyraz „port” zapożyczony został z języka łacińskiego „portus” i należy do internacjonalizmów, czyli wyrazów o podobnej formie i brzmieniu w wielu językach. W polszczyźnie poświadczony jest od XV wieku i używany w podstawowym znaczeniu, czyli miejsca postoju statków. Jak wiadomo porty są wyposażone w zespół urządzeń umożliwiających cumowanie jednostek, wymianę osób i towarów, wykonanie typowych czynności związanych z obsługą techniczną, uzupełnianiem zapasów, tankowaniem itp.). Porty mogą być przystosowane do magazynowania i transportu towarów w głąb lądu. Warto także dodać, że porty mogą być utworzone naturalnie, kiedy leżą u ujścia rzeki, w fiordzie, zatoce, lagunie, ale także sztucznie, gdy powstają przez wykopanie basenów portowych czy falochronów. Z punktu widzenia gramatyki jest to rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy.
TŁUMACZENIA:
angielski: port, harbour; chorwacki: luka; czeski: přistav; duński: havn; esperanto: haveno; estoński: sadam; fiński: satama; francuski: port; hiszpański: puerto; islandzki: hofn; kaszubski: port; łaciński: portus; niemiecki: Hafen; rosyjski: порт; słowacki: pristav; szwedzki: hamn; włoski: porto
JAN KUBICZEK
Pieć pytań z literatury młodzieżowej
Poprawne odpowiedzi:
Ogniwo nr 1
1. a) 2. b) 3. b) 4. c) 5. a)
Wylosowani zwycięzcy:
Daniel Kraus, Agata Bartnicka, Adam Kuchejda
Ogniwo nr 2
1. b) 2. a) 3. c) 4. a) 5. c)
Wylosowani zwycięzcy:
Jolanta Rucka, Monika Adamiec, Krystian König
Ogniwo nr 3
1. a) 2. a) 3. b) 4. a) 5. c)
Wylosowani zwycięzcy:
Anna Kowal, Nikol Wałach, Krystyna Palowska
Ogniwo nr 4
1. b) 2. b) 3. b) 4. a) 5. c)
Wylosowani zwycięzcy:
Wojtek Lisztwan, Mirian Zalisz, Marek Sikora